Gromada Basidiomycota
- ok 37% wszystkih opisanych gatunków grzybów
- wszystkie znane grupy troficzne i eklogiczne
- lądowe i wodne
- głównie grzyby strzępkowe, rzedziej drożdżoidalne (dymorfizm)
- cykl życiowy haplodikariotyczny
- synapomorgia - podstawka (zarodnia, odpowiednik worka); w niej zachodzi kariogamia, mejoza, wykształcenie haploidalnych zarodników - egzogennie (na zewnątrz podstawki)
- dwa główne typy podstawek: holobazydia (podstawki niepodzielone) i fragmobazydia (podstawki podzielone zawsze na cztery komórki)
- sprzążki - związane z procesem migracji jąder podczas podziałów segmentów strzępkowych; proces podobny do powstawania komórki haczykowatej u Ascomycota
- balistospory - mejospory (zarodniki podstawkowe) i zarodniki mitosporowe aktywnie odrzucane i rozprzestrzeniane (kropla Bullera); powstały bardzo wcześnie w ewolucji
Skład biochemiczny frakcji węglowodanowej ściany komórkowej:
Pucciniomycotina - dominuje mannoza, brak ksylozy
Ustilaginomycotina dominaca glukozy, brak ksylozy
Agaricomycotina - dominacja glukozy, obecność ksylozy
Podgromada Pucciniomycotina
- większość pasożyty
- bardzo zróżnicowane strukturalnie - dymorfizm komórkowo strzępkowy
- fragmobazydia podzielone poprzecznie
- cecha wyróżniająca - proste septy z otworem centralnym
Klasa Pucciniomycetes
Rząd Pucciniales
- obligatoryjne pasożyty biotroficzn roślin naczyniowych tzw. rdze
- haustoria - rozdęte strzępki, wytworzone w komórce roślinnej
- najczęściej infekcje lokalne (nie systematyczne)
- rdze jednodomowe - pasożytujące na jednym żywicielu
- rdze dwudomowe - pasożytujące na dwóch nespokrewnionych ze sobą żywicielach
- cykl życiowy z występowaniem maksymalnie 5 typów zarodników, różniących się funkcją, sposobem powstawania i ploidalnością
Puccinia graminis - rdza źdźbłowa
- kiełkowanie bazydiospory
- grzybnia 1n - infekcja I żywiciela (Berberis sp)
0 - Spermatangia (pyknidia)/spermacja (pyknospory) 1n
strzępki przyjmujące 1n
dikariotyzacja
I - Ecja / ecjospory n+n (berberys)
Kiełkowanie ecjospory - infekcja II żywiciela (trawy)
II - Uredinia / urediniospory n+n (trawy)
III - Telia / teliospory n+n (zimowanie - tworzą się późnym latem/jesienią)
Teliospora: kariogamia (jądro 2n), mejoza
Kiełkowanie - podstawka podzielona
(IV) Zarodniki podstawkowe 1n
Cronartium ribicola - rdza dwudomowa
- I żywiciel: sosny 5-igłowe np Pinus strobus; II żywiciel: Ribes sp. - pożeczka
Gymbosporangium sabinae
- I żywiciel - grusza; II żywiciel - jałowiec
Fragmidium violaceum
- żywiciel - jeżyny; II żywiciela brak
Podgromada Ustilaginomycotina
- pasożyty roślin
- holobazydia lub fragmobazydia stychiczne (większość)
- pory zakryte przez błoniaste kapturki lub dyski
- cykl życiowy:
Faza haploidalna (u większości drożdżoidalne komórki)
Rozmnażanie przez pączkowanie komórek lub balistospory (blastokonidia)
Faza dikariotyczna - grzybnia, stadium infekcyjne
Rząd Ustilaginales
- atakują m.in trawy i zboża
Ustilago hordei
Ustilago nuda
Ustilago tritici
Ustilago maydis
- lokalna lub systemiczna infekcja rośliny (rośliny chore wyższe niż zdrowe)
- wielokrotne powstawanie zarodników podstawkowych
Klasa Exobasidiomycetes
Rząd Exobasidiales
Exobasidium vaccini
Przykłady form drożdżoidalnych:
Rhodotorula spp.
Sporobolomyces spp.
Obydwa rodzaje polifiletyczne, anamorfy w różnych grupach Urediniomycotina i Ustilaginomycotina
Rhodotorula sp.
- w powietrzu, glebie, wodzie słodkiej i słonej, produktach mlecznych
- brak strzępek
- saprobionty, mogą powodować oportunistyczn mikozy (u ludzi z obnniżoną odpornością)
Podgromada Agaricomycotina
- wszystkie grupy ekologiczne
- większość tworzy owocniki
- dymorfizm
- fragmobazydia oraz holobazydia
- ok 20000 gatunków
- Apomorfie: septy doliporowe, parentosomy (błoniaste kapturki towarzyszące septom)
Klasa Tremellomycetes
Rząd Tremellales
- galaretowate owocniki, które chłoną wodę
- mózgowato pofałdowane, kiedy wyschną, płasko przylegają do podłoża
Tremella fuciformis
Pseudohydnum gelatinosum
Phlogiotis helvelloides
- fragmobazydia podzielone podużnie (chiastyczne); wyjątkowo holobazydia
- pączkowanie zarodników podstawkowych
Filobasidiella neoformans (= Cryptococcus neoformans)
- odchody ptaków (np. gołębi) - źródło infekcji; powoduje infekcje systemowe (np. płucne, układ nerwowy), również skórne; gł. osoby o obniżonej odporności
Klasa Agaricomycetes
Rząd Auriculariales
- owocnniki galaretowato-chrząstkowate
Auricularia auricula-judae
Auricularia plytricha - mun, muk nge, mu er
-fragmobazyia stychiczne
- bardzo duża różnorodność form owocników
- trzy typy rozwoju owocników:
bez osłon (gymnokarpiczny)
z nietrwałymi osłonami (hemiangiokarpiczny)
gasteroidalny (angiokarpiczny)
- hymenofor - część owocnika, na której tworzy się hymenium
- hymenium (warstwa rodzajna) - warstwa podstawek i płonych wstawek (bazydile, cystydy)
Rząd Polyporales
Polyporus squamosus
Fomitopsis pinicola
Trametes vericolor
Ganoderma lucidum
Rząd Boletalse
- hymenofor rurkowaty lub blaszkowaty