PROCES PRZEPUSZCZANIA MLEKA
Wrażenia optyczne, podniety zapachowe, podniety smakowe oksytocyna
Skład mleka 4-5 dni siara
Skład chemiczny mleka
Skład chemiczny mleka zależy od gatunku i rasy zwierzęcia. W tabeli podano skład chemiczny mleka różnych gatunków zwierząt oraz mleka ludzkiego.
Różnice w składzie chemicznym mleka wynikają między innymi z warunków środowiskowych i stopnia rozwoju noworodków. I tak np. renifery żyjące w zimnych regionach muszą mieć grubą warstwę tłuszczu podskórnego. W związku z tym, oseski muszą otrzymywać mleko o wysokiej zawartości tłuszczu, co pozwala na szybki rozwój podskórnej tkanki tłuszczowej. Z kolei szczurki rodzą się nagie, nieowłosione i potrzebują mleka o wysokiej koncentracji białka niezbędnego dla rozwoju okrywy włosowej.
Skład chemiczny mleka krowiego
Kazeina
Najważniejsze białko mleka którego zawartość w mleku wynosi 2,4-2,6%.
Cukry zawarte w mleku
Mleko zawiera cukier mleczny, laktozę. Laktoza jest najważniejszym węglowodanem mleka i jest odporna na wysokie temperatury.
Tłuszcz mleczny
Tworzą go glicerol i kwasy tłuszczowe. Mleko posiada około 2,7 - 5,5% tłuszczu. Tłuszcz mleczny chemicznie zalicza się do tłuszczów właściwych.
Dane dotyczące różnych ras
Do produkcji mleka wykorzystuje się na świecie krowy różnych ras. Najbardziej powszechne są rasy: holsztyńska, fryzyjska, Jersey i brunatna szwajcarska. Skład mleka jest różny u poszczególnych ras i zmienia się w czasie laktacji w odmienny sposób w zależności od rasy.
Rasy na świecie
Rasa |
Procent tłuszczu |
Procent białka |
Procent laktozy |
Brunatna szwajcarska |
3.80 |
3.38 |
4.80 |
Holsztyńska |
3.56 |
3.02 |
4.61 |
Jersey |
4.97 |
3.65 |
4.70 |
Bawół egipski |
7.90 |
4.00 |
4.80 |
Ayrshire |
3.86 |
3.15 |
4.60 |
Krowy Holsztyńsko- Fryzyjskie
Są wymagające w stosunku do żywienia, dlatego też są nieopłacalne w gospodarstwach ekologicznych
Nie może być bydło z wysokim poziomem produkcyjnym, ponieważ narzuca to wymagający sposób żywienia, złe rasy to np. typowo mięsne, typowo mleczne
Czynniki decydujące o wyborze rasy bydła do gospodarstw ekologicznych
poziom produkcji ras- nie mogą być o najwyższym poziomie produkcji
doskonałe dostosowanie (przyswajanie) zwierząt (ras) do trudnych warunków środowiskowych
okres użytkowania- odpowiednio długi, patrzymy na długowieczność
duża odporność na choroby
zadowalające wskaźniki rozrodu tej rasy i łatwość wycieleń
wysoka wartość technologiczna mleka
bardzo dobra jakoś mięsa wołowego
Preferowane rasy:
średniej produkcji mleka, głównie typ dwukierunkowy, kombinowany np. mleczno- mięsne
bierzemy pod uwagę rasę o dużej populacji w kraju (nie może być brana pod uwagę np. białogrzbieta)
wybieramy z pośród ras krajowych ze względu na dobrą aklimatyzację
Rasy przydatne do produkcji mleka:
Polska Czerwona, Simental
Polaska Czerwono- Biała, Czarno- Biała (Polski H-F)
Jersey (kierunek mleczny)- świetnie wykorzystuje pasze objętościowe, mleko wysokiej przydatności technologicznej
Rasy Mleczne
POLSKA CZERWONA
wywodzi się od dzikiego bydła krótkonogiego ze wschodniej Azji (16w.)
1894- pierwszy związek bydła czerwonego
XX w.- początek- 1900kg-3tys. kg wydajności
25% pogłowia- w okresie wojennym
po wojnie 20% pogłowia
60lata- przekrzyżowanie z bydłem duńskim czerwonym
0,4%- wynosi obecnie pogłowie tej rasy w Polsce
1321 krów przebadanych
obecnie objęte ochroną- rasa rzadka
wydajność ok. 4000 kg mleka (2005)
Masa ciała 500kg, wysokość w kłębie 140cm, 4,3% tłuszczu w mleku, 3,33% białka w mleku
łatwo adaptuje się do warunków środowiskowych, odporne na choroby
mleko z dużą zawartością kazeiny
dobrze wykorzystują użytki zielone i pasze
użytkowana dwukierunkowo: mleczno- mięsno
SIMENTAL
najliczniej hodowana rasa na świecie razem z holsztyńsko- fryzyjskiej
pochodzi ze Szwajcarii nazwa pochodzi od doliny rzeki Sim inaczej nazywana Flegfi
16w- wywożone do innych krajów
19w- w 1890r- Organizacja zajmująca się tą rasą
w 18w- trafia do Polski znane jako wszechstronnie użytkowe
ok. 45tys sztuk dawniej
przebadane 4tys.
dziś 1% populacji bydła w Polsce stanowi Simental
pogłowie w Polsce- 4,5tys- 4,6tys kg mleka
4% zawartość tłuszczu, 3,4% białka
masa ciała 650-800kg
Cechy:
długowieczność
łagodny temperament
dobra płodność
odporność na choroby- w tym zapalenie wymion
bardzo dobre wykorzystanie pasz objętościowych
łatwo się przystosowuje
bardzo wysoka wartość technologiczna mleka
nadaje się do różnych systemów opasania (intensywne, ekstensywne)
Podsumowania
1.Bydło rasy simentalskiej jest wartościową rasą o dwukierunkowej użytkowości, dobrze przystosowują się do warunków górskich i podgórskich.
2.Krowy rasy simentalskiej mają nieco niższą wydajność mleczną , natomiast mleko charakteryzuje się wartościowym składem tj. najwyższą spośród hodowanych w kraju ras zawartością białka, zwłaszcza frakcji kazeinowej, co ma istotne znaczenie przy produkcji serów szlachetnych. Stąd też rejon południowo- wschodni Polski powinien specjalizować się w produkcji tych serów.
3.Duże obszary użytków zielonych wyłączonych z użytkowania można zagospodarować do produkcji wysokiej jakości żywca wołowego w oparciu o bydło rasy simentalskiej.
4.Program doskonalenia rasy Simentalskiej zakłada utrzymanie jej w typie kombinowanym przy poziomie wydajności krów w populacji aktywnej 4500-5000kg mleka, o zawartości 3,9-4,0% tłuszczu i 3,4%białka.
CZERWONO- BIAŁA
populacja 5% pogłowia bydła w Polsce obecnie
16,5tys. przebadane pogłowia
6200kg mleka uzyskała- 4,23% tłuszczu, 3,3% białka
skład mleka korzystny, wysoka zawartość kazeiny
dawniej krzyżowane z H-F i przez to utracono nieco walory mięsne- dawnie dwukierunkowe mleczno- mięsne
obecnie stała się jednostronna- o mlecznym użytkowaniu, niekiedy jednak możemy spotkać mleczno- mięsne użytkowanie
CZARNO- BIAŁA INACZEJ POLSKA HOLSZTYŃSKO- FRYZYJSKA
90% pogłowia populacji bydła mlecznego w Polsce
duży udział krwi rasy H-F
48-49tys sztuk objętych ochroną, badaniami mleka
wydajność 6600kg mleka w tym 4,2% tłuszcz, 3,3% białko
wymaga bardzo dobrego żywienia więc raczej nie powinno się jej chować w gospodarstwach ekologicznych
doskonale sobie radzi w gospodarstwach górskich
Rasy Mięsne
Charakterystyka ras przydatnych do produkcji mięsa w gospodarstwach ekologicznych
Trzy źródła pochodzenia ras mięsnych:
w oparciu o wyspecjalizowane rasy mięsne
mieszanie ras mięsnych (buhaje ras mięsnych z krowami ras mlecznych)
krzyżówki różnych ras mięsnych
Limousine (najliczniejsze w Polsce), Simental- rasy do krzyżowania towarowego, stanowią 71%
dwie rasy angielskie- Hereford i Aberdeen Angus
Simentaler, (francuska), Limousen, Salers (francuska)
Bardzo dobrze wykorzystują pasze objętościowe o niskiej jakości pokarmowej: Salers, Hereford, Aberden Angus
HEREFORD
z natury bezroga rasa pochodzi z Anglii
jest druga co do liczebności w Polsce
średnia masa buhajów 900kg, krów 600kg
wysokość w kłębie buhaje 135cm, krowy 130cm
umaszczenie od czerwonego do ciemnobrunatnego
bardzo dobra płodność
rasa szybko dojrzewająca
łatwość porodów
łagodny temperament
dobry odchów, dobre zdrowie tej rasy
przystosowanie do żywienia na niższej jakości paszach
wady- nieco gorsze umięśnienie, większe odtłuszczenie
szczególnie w gospodarstwach o dużej ilości użytków zielonych
ABERDEEN ANGUS
masa buhajów 900kg, krów 500-600kg
wysokość w kłębie buhaje 130cm, krowy 125cm
umaszczenie czarne, rzadziej czerwone
bezrogie bydło
rasa wcześnie dojrzewająca
łagodny temperament
dobry odchów cieląt
łatwość porodów
wysoka wydajność rzeźna
WYDAJNOŚĆ RZEŹNA JEST TO PROPORCJA WAGI TUSZY PO UBOJU DO MASY CIAŁA PRZED UBOJEM RAZY STO
ĆWICZENIA II- EKOLOGICZNE SYSTEMY CHOWU I ŻYWIENIA ZWIERZĄT 21 października 2009